اضطراب چیست؟
اضطراب دقیقا چیه و چرا انقدر شایع شده؟
وقتی دلت آشوبه یا شور میزنه اما اتفاقی هم نیفتاده …
از بیرون آروم، از درون طوفان تو بدنت احساس میکنی …!؟؟
چرا این همه فکر و نگرانی ولم نمیکنه ..؟؟
اضطراب همیشه وجود داشته ولی در دنیای امروز دلایل زیادی باعث شدن که بیشتر، زودتر و طولانیتر تجربهاش کنیم.
به طور مثال:
- فشارهای بیوقفه و مقایسههای دائمی: شبکههای اجتماعی مدام ما رو در معرض زندگی بقیه میذارن؛ انگار هر لحظه باید «بهتر»، «موفقتر» و «شادتر» باشی، وگرنه عقب افتادی.
- عدم اطمینان مداوم: آیندهی شغلی، روابط، مسائل اقتصادی، مهاجرت و بحرانهای جهانی همهاش پر از عدم قطعیتهایی هستن که مغز ما براشون برنامه نداره.
- گوش ندادن به بدن: ما یاد نگرفتیم به بدن و احساساتمون گوش بدیم. اضطراب اغلب همون ترس های سرکوب شده، غمهای بیان نشده و خشمهای فروخورده شده ست که به شکلی دیگر خودش رو نشون می ده.
اگر در کودکی یاد نگرفتیم که احساساتمون رو بشناسیم یا باهاشون کنار بیایم، در بزرگسالی ممکنه هر هیجان شدیدی، خودش رو به شکل اضطراب نشون بده.
جهت دریافت مشاوره در زمینه درمان اضطراب و رزرو وقت با ما در ارتباط باشید.
فشارهای طولانی مدت و استرس مزمن: وقتی مدت طولانی تحت استرس باشیم مثلا در محیطهای تحصیلی یا کاری پر فشار یا روابط ناسالم بدن و ذهن ما فرسوده میشود و احساس بیانگیزگی و غم عمیق شکل میگیرد.
سبک ارتباطی و هیجانی: برخی از ما از کودکی یاد نگرفتهایم چگونه احساساتمان را بشناسیم و بیان کنیم. وقتی هیجانهای ما فروخورده میشوند، ممکن است به شکل کلافگی، غم، بیحوصلگی و اضطراب در بیایند.
عوامل زیستی و ژنتیکی: در برخی افراد افسردگی زمینهی زیستی یا خانوادگی دارد. همچنین اختلال در تعادل مواد شیمیایی مغز مثل سرتونین میتواند در خلق و خو و احساسات فرد نقش داشته باشد.
خود انتقادی و حس ناکافی بودن: وقتی مدام با خودمان سخت گیرانه برخورد می کنیم یا احساس می کنیم هیچ وقت به اندازه ی کافی خوب نیستیم، کم کم اعتماد به نفس مان آسیب میبیند و افسردگی شکل میگیرد.
احساس گم گشتگی یا بیمعنایی : برای بسیاری از افراد افسردگی از جایی شروع می شود که نمی دانند دقیقا از زندگی چه میخواهند، برای چه تلاش میکنند یا چه آیندهای در ذهن متصور هستند؟
اضطراب چگونه در بدن شکل میگیره؟
وقتی مغز ما احساس خطر می کنه چه واقعی – و چه خیالی – بلافاصله یک زنجیره ی واکنشی در بدن فعال می شه که به این واکنش پاسخ جنگ یا گریز می گن.
مراحل این اتفاق بدین شکله:
- بخش آمیگدال در مغز که مسئول پردازش خطر و ترس هست مثل یک دزدگیر عمل می کنه تا کوچکترین احساس ناامنی رو تشخیص بده ، کل بدن رو آماده ی مقابله یا فرار می کند.
- سیستم عصبی سمپاتیک فعال می شه، ضربان قلب بالا می ره، نفس ها سطحی و سریع می شن، عضلات منقبض می شن، دهان خشک می شه، حالت تحوع یا دل پیچه اتفاق می یفته، لرزش دستها یا عرق کردن ( همه ی اینها برای اینه که برای فرار یا جنگ آماده باشی.
- دلیل واقعی ممکنه وجود نداشته باشه ؛ گاهی این پاسخ ها فقط به خاطر یه فکر استرس زا یا یادآوری یک تجربه ی تلخ باشه . بدن فرق بین ” اتفاق واقعی ” و ” تصور ذهنی ” رو نمی فهمه . براش فقط مهمه که ” خطر هست ” پس واکنش نشون می ده.
نشانه های بدنی اضطراب
تپش قلب یا ضربان بالا، تنفس سریع یا سطحی، انقباض عضلات خصوصا در شانه، گردن و فک، دل پیچه یا حالت تحوع، عرق کردن حتی بدون فعالیت بدنی، لرزش یا بی قراری بدنی، احساس گیجی یا سبکی سر
ما را در اینستاگرام دنبال کنید تا نکات آموزشی مختلفی در زمینه روانشناسی بیاموزید.
5 کاری که وقتی اضطراب داری بهتره انجامش ندی
سرکوب یا انکار اضطراب
اضطراب با نادیده گرفتن از بین نمیره بلکه ممکنه شدیدتر هم بشه پس به خودت حق بده گاهی اضطراب داشته باشی. این اولین قدم به سمت آرامشه.
سرزنش کردن خود
سرزنش کردن خود مثل: «آخه من چرا انقدر ضعیفم …!؟»؛ به خودت یادآوری کن انسان بودن یعنی ضعف داشتن.
تنها ماندن
در این شرایط بهتره با کسی که بهش اعتماد داری صحبت کنی. گاهی یک گفتگوی کوتاه اضطرابت رو نصف میکنه.
پناه بردن به گوشی، شبکههای اجتماعی یا کار بیش از حد
در ظاهر حواس پرتیه اما یه جور فرار کردن از احساساته پس به جای فرار چند دقیقه به بدنت و نفسهات گوش بده. حضور در اینجا و اکنون خیلی کمک کننده هست.
زمان گرفتن تصمیمهای مهم نیست
به خودت زمان بده و اون تصمیم رو به زمانی که حالت بهتره و ذهنت شفافتره موکول کن.

تفاوت استرس و اضطراب به زبان ساده
- استرس واکنش طبیعی بدن به یک فشار یا موقعیت مشخص بیرونی است اما اضطراب احساس مبهم ترس یا نگرانی درونی حتی زمانی که تهدید مشخصی وجود ندارد است.
- استرس معمولا ادلایل مشخصی دارد؛ مثلا امتحان، فشار کاری یا مشکل مالی اما اضطراب معمولا دلیل واضحی ندارد و بیشتر از دل افکار، خاطرات یا نگرانیهای درونی میآید.
- استرس معمولا موقتی است و با رفع عامل استرس، کاهش پیدا میکند اما اضطراب میتواند مزمن یا طولانی مدت باشد و گاهی بدون وقفه ادامه پیدا کند.
- استرس پاسخ طبیعی به چالشهای واقعی زندگی است اما اضطراب بیشتر از برداشت ذهنی ما از خطر یا تهدید ناشی میشود حتی اگر واقعی نباشد.
- استرس اغلب با تغییر شرایط با استفاده از مهارتهایی مثل مدیریت زمان یا گفتگو با شخصی همدل یا استراحت قابل کنترل است اما اضطراب معمولا نیاز به درک هیجانات، خودشناسی و گاهی درمان روانشناختی دارد.
برای مثال فردی که پایان نامهاش را قرار است دفاع کند استرس دارد اما فرد دیگری بدون دلیل مشخص، مدام نگران شکست، قضاوت دیگران یا اتفاقات آینده است.
با اضطرابم چطور کنار بیام؟
- به جای «سرکوب کردن» سعی کن بشنوی.
اضطراب همیشه یه پیام داره، شاید بدنت داره بهت میگه «یه چیزی نادیده گرفته شده»
به جای این که ازش فرار کنی از خودت بپرس:
واقعا از چی میترسم؟
پشت این دلشوره چه احساس دیگهای خوابیده؟
بدنم چی داره میگه که ذهنم نادیده میگیره؟ - خودت رو سرزنش نکن
خیلیها با خودشون اینطوری حرف میزنن:
«چرا انقدر ناتوانی؟ چرا مثل بقیه نمیتونی آروم باشی؟ این جملات فقط اضطرابت بیشتر میکنه در عوض بگو: الان اضطراب دارم حتما یه دلیلی داره که بدنم اینجوری واکنش نشون میده.» - تنفس صحیح انجام بده
با تنفس آرام و عمیق از شکم میتونی پیام آروم باش رو به سیستم عصبیت برسونی.
دم از بینی (4 شماره)، نگه داشتن (2 شماره)، بازدم آهسته از دهان (6 شماره) - دفترچه اضطراب داشته باش
هر وقت اضطراب گرفتی بنویس:
کی شروع شد؟ بدنم چی حس میکرد؟ چه فکری از ذهنم رد شد؟ در آخر چه احساسی داشتم؟ یعنی در درمان هیجان مدار به این تمرین میگن اضطربت رو به رسمیت بشناس نه اینکه بخوای به زور حذفش کنی.
درمان اضطراب در رویکرد هیجان مدار EFT
در درمان هیجان مدار ما فقط سعی نمیکنیم افکار منفی را تغییر بدیم بلکه کمک میکنیم فرد بتونه:
صدای بدنش رو بشنوه
هیجانات واقعی پشت اضطرابش رو کشف کنه
بتونه به جای فرار از هیجاناتش اونها رو ببینه، تجربه کنه و با مهربونی با اونها روبرو بشه. در درمان فرد یاد میگیره چطور با خودش مهربان باشه، مولفههای خود شفقت ورزی را یاد میگیره در برابر خشمهای فروخوردهی خود، ابراز صحیح آنها به شکلی که نه به خود و نه به دیگران آسیبی بزند را تمرین میکند.
فرد در حالی که آرزوی دریافت محافظت، مراقبت و عشق از سوی فرد دیگر را دارد، کم کم میپذیرد که این نیاز را خودش برای کودک درونش انجام دهد و با انجام تمرینهایی مراقبت کردن از خود را یاد میگیرد و خود را تسکین میدهد و نسبت به احساسات و نیازهای خود مشفقتر میشود.
خود تسکیندهی یعنی چی؟
خود تسکین دهی روشی برای بودن و برخورد کردن با خود است، که در آن فرد نسبت به رنج خود مشفق بوده و نیازهای خودش مبنی بر مراقبت و آسایش را برآورده میکند. این تمرین باعث کاستن از درد میشود، وقتی دیگران حضور ندارند که این کار را برای فرد انجام دهند. این نوع مداخله بیشتر زمانی کاربرد دارد که مراجع به لحاظ هیجانی در رنج است، به طرزی دردناک در دردش احساس تنهایی میکند و در شفقت با خود ناتوان است... اگر فرد بتواند در اوقات آشفتگی هیجانات مثبت شفقت، محبت و توجه را تجربه کند و خودش را آرام کند، درگیر خودتسکین دهی شده و شواهدی از برخوردهای مثبتتر با خود را نشان میدهد. اگر این تمرین در خنثی کردن هیجانات منفی موفقیت آمیز باشد، ترش ناشی از احساسات دردناک مراجع را کاهش میدهد و ابزارهایی برای تخلیه ترس، شرم، غم و غلبه بر اضطراب و آشفتگی را داراست. این مورد به نوبهی خود به ایجاد درکی از امنیت درونی، تاب آوری بیشتر و اعتماد به نفس مبنی بر اینکه افراد میتوانند با احساسات دردناکشان روبرو شوند منجر میشود.
در آخر این که اضطراب معمولا جایی ظاهر میشه که چیزی، کاری یا رابطهای برات مهم و ارزشمنده مثل موفقیت، امنیت، عشق یا حتی معنای زندگی و میخواد بهت بگه که یه چیزی توی سبک زندگی، روابطهای مهم و اجتماعیت داره برخلاف نیازهای درونیت پیش میره. شاید داری از خودت دور میشی. شاید خیلی وقته که صدای نیازها یا حد و مرزهات نشنیدی.
سخن پایانی این که اضطراب داره بهت میگه که یه چیزی درست کار نمیکنه؛ وقتشه که تغییرات جدید ایجاد کنی!
سوالات پرتکرار
مدت زمان درمان به شدت اضطراب، عوامل زمینهای، همکاری و مشارکت مراجع دراد. برای برخی افراد بعد از چند ماه احساس بهبودی حاصل میشود اما برای بعضی دیگر ممکن است این روند طولانیر باشد. مهمترین نکته شروع مسیر درمان و پایبندی به آن است.
نه لزوما، در موارد خفیف تا متوسط اضطراب، معمولا روان درمانی به تنهایی موثر است. در موارد شدید ممکن است دارو نیز پیشنهاد شود. در کلینیک شفق در صورت نیاز شما به روان پزشک ارجاع داده خواهید شد.
بله، نیازی نیست که مشکلتان را از قبل تشخیص داده باشید. کافی است احساس کنید حالتان خوب نیست یا به کمک نیاز دارید. وظیفهی ماست که همراهتان باشیم و در این مسیر به شما کمک کنیم.
کلینیک روانشناسی شفق
کلینیک روانشناسی شفق زیر نظر خانم محبوبه مرادیان، در زمینههای مختلف اختلالات روانی از جمله افسردگی، اضطراب، تروما و سوگ به شما مشاوره میدهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو وقت مشاوره روی گزینههای زیر کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره فرم زیر را کامل کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
شمارههای تماس
09124053136
آدرس
تهران، چهارراه جهان کودک، جردن شمالی، خیابان کیش، پلاک 44